Hanes

Gwreiddiau

Yn wreiddiol, galwyd Prosiect Eiriolaeth Eich Llais yn Fforwm Gorllewin Morgannwg ac fe’i sefydlwyd ym 1984 mewn ymateb i ddogfen a luniwyd gan y Swyddfa Gymreig o’r enw ‘Strategaeth Cymru Gyfan ar gyfer Gwasanaethau Anableddau Dysgu’.

Mae’r ddogfen hon yn nodi ffyrdd newydd o weithio yn y maes Anableddau Dysgu. Fe wnaeth gydnabod am y tro cyntaf fod gan bobl ag anableddau dysgu’r hawl i batrymau bywyd cyffredin yn y gymuned a’r hawl i gael eu cynnwys yn y penderfyniadau a wneir sy’n effeithio ar eu bywydau.

Datblygiad a Chynnydd

O ganlyniad i’r canfyddiadau yn y ddogfen hon, fe ddaeth grŵp o rieni plant ac oedolion ag anableddau dysgu ynghyd a sefydlu Fforwm Gorllewin Morgannwg.

Ei nod oedd sicrhau bod y Strategaeth Cymru Gyfan i gael ei gweithredu yn yr hyn a oedd yn sir Gorllewin Morgannwg ar y pryd (sydd bellach yn cwmpasu ardaloedd awdurdod unedol Castell-nedd Port Talbot ac Abertawe) a bod rhieni’n ymwneud â chynllunio sut y byddai gwasanaethau newydd yn datblygu.

Fforwm Gorllewin Morgannwg

Wrth i’r fforwm dyfu daeth yn grŵp ymgyrchu pwerus yn cynrychioli rhieni a phobl ag anableddau dysgu. Erbyn canol y 1990au roedd y Fforwm hefyd yn gyfrifol am weithio gydag oedolion a oedd yn mynychu canolfannau dydd lleol a’u nod oedd cynnwys pobl ag anableddau dysgu wrth redeg y canolfannau hynny.

Roedd y grwpiau hyn hefyd yn gysylltiedig ag argymell newidiadau i’r gwasanaethau ac fe’u cefnogwyd i fynegi eu barn gan y Fforwm y talwyd amdano gan yr Awdurdod Lleol.

Eiriolaeth Eich Llais

Ar ôl 1996, nid oedd Gorllewin Morgannwg yn bodoli fel sir mwyach a chymerodd y sefydliad gamau tuag at sefydlu ei hun fel prosiect eiriolaeth annibynnol. Trwy wneud hyn roedd rhaid i’r sefydliad wneud cais am gyllid a llwyddodd i gael Cyllid y Loteri Genedlaethol rhwng 1996 a 2002.

Yn 2007 newidiodd y Fforwm ei enw i Brosiect Eiriolaeth Eich Llais a heddiw mae’n mynd o nerth i nerth wrth gaffael cyllid newydd ar gyfer prosiectau newydd cyffrous i gefnogi pobl ag ystod o anableddau.

Hyd at fis Ionawr 2018, ariannwyd YVA i ddarparu eiriolaeth gan y Loteri Fawr a Sefydliadau Lloyds, ond roedd newidiadau yn y gyfraith yn ei gwneud yn anodd cael cyllid ar gyfer eiriolwyr trwy’r dull hwn.Roedd disgwyl i Awdurdodau Lleol ddarparu eiriolwr i’w cleientiaid, felly cafodd YVA ei ariannu’n llwyr bron gan gontractau ag Abertawe a Chastell-nedd Port Talbot.

Yn anffodus, ni lwyddodd YVA i barhau i ddarparu Eiriolaeth Annibynnol o ansawdd uchel a dychwelodd at ei egwyddor sylfaenol o hyrwyddo hunaneiriolaeth.Sefydlwyd prosiect YOLO yn 2018 (wedi’i ariannu gan y Bwrdd Iechyd lleol) i frwydro yn erbyn unigrwydd a theimlo’n ynysig trwy ddarparu cyfleoedd i gymdeithasu megis disgos, teithiau dydd a gweithgareddau rheolaidd eraill.

Pobl yn Gyntaf Gorllewin Morgannwg

Ym mis Gorffennaf 2019 unodd YVA â Phobl yn Gyntaf Abertawe. Ymunodd aelodau SPF ag aelodau o Gastell-nedd Port Talbot ac ym mis Hydref 2019 lansiwyd Pobl yn Gyntaf Gorllewin Morgannwg â’r nod o ymgyrchu a gweithio’n gydgynhyrchiol gyda chynghorau lleol i roi rhagor o reolaeth i bobl ag anabledd dysgu dros eu gofal a’u cymorth.